عکاسی در اکثر زبان های دنیا فتوگرافی Photography خوانده می شود که ترکیبی از دو کلمه یونانی فتو )نور( و گرافی )نقاشی یا ترسیم کردن( است. بنابراین کلمه فتوگرافی به معنی "نقاشی با نور" است.

تصور کنید که در یک اتاق تاریکی قرار داشته باشید و دوربین هم در اختیار شما باشد و سوژه های مناسب و بسیار خوبی هم در آن اتاق باشند. اگر شما دارای نور و آن کاغذ ثبت کنید. درون یک غار زیبا اگر دارای نوری نباشید، نمی توانید از ستون ها و قندیل های آهکی آنجا چیزی به روی فیلم خود بیاورید. بنابراین عکاس جهت گرفتن عکس، باید تبحر خاصی در شناخت نور و استفاده از مشخصات و حالت های مختلف آن داشته باشد. نور دارای حالت های مختلف و یا کاراکترهای خاصی هست. نور به عنوان یک پدیدۀ روشنایی، ضد تاریکی و باعث دیدن اشیاء و روشن کردن آنهاست. اما این یک تعریف عام از نور است و برای گرفتن عکس، باید شناخت درست از کلیه زیر و بم ها و ریزه کاری های آن بدست آورد تا بتوان از آن به نحو احسنت استفاده کرد.

کاراکتر نور در کمیت و کیفیت های مختلف نور در نظر گرفته می شود. انسان در حالت عادی برای دیدن نور از چشم خود استفاده می کند. در هر لحظه از روز و شب و یا سال، وقتی نوری ببینیم با کلمات "پر نور"، "کم نور"، و "نور ضعیف" آن موقعیت را وصف می کنیم. صبح یا بعدازظهر و در تابستان یا زمستان ما نور را می بینیم و برای چشم ما فرقی نمی کند که کیفیت و شدت و حدت نور و کاراکترش چگونه باشد. فقط می گوئیم: "پرنور"، "خیره کننده"و ... چشم ما خیلی سریع خود را به نورهای طبیعی، مصنوعی، صبح، ظهر و شب می دهد.

اما در دنیای عکاسی مسئله طور دیگری است. در اینجا به جای چشم ما، دوربین و فیلم و کاغذ به عنوان ثبت کننده نور دنیای پیرامون ما هستند و این ابزارها به هیچ وجه نمی توانند مانند چشم ما، هرلحظه خود را منطبق با نور موجود کنند. مثلاً تصور کنید که روزی لباس آبی رنگی به تن کرده باشید و در ساعات مختلف روز از صبح زود گرفته تا ظهر و شب و در محیط کار و خانه و در زیر نورهای مختلف مثل آفتاب، سایه، زیر آسمان ابری، چراغ برق، لامپ مهتابی و.. کسی از شما عکس های مختلف گرفته باشد. اگر در هر ساعت روز کسی رنگ لباس شما را بپرسد، بدون هیچگونه شک و تردیدی، خواهید گفت که رنگ آن آبی است. اما اگر به عکس های گرفته شده در ساعات مختلف روز نگاه کنید، مطمئناً همۀ آنها را آبی نمی بینید و یا حداقل به آن رنگ آبی که لباس شما هست نمی بینید. رنگ لباس آبی شما در زیر نور چراغ برق، رنگ آبی است که روی آن رنگ زرد ریخته باشند، در زیر نور مهتابی رنگ سبز روی آن ریخته اند، در زیر نور آفتاب رنگ براق و پر رنگی دارد و در زیر نور ابری، رنگ کدر و پاستلی دارد. رنگ لباس شما در زیر آفتاب و در ساعت 10 صبح و 12 ظهر و 6 بعدازظهر هم فرق می کند حتی پا را از این هم فراتر بگذاریم، اگر عکسی با این لباس در ساعت 12 ظهر تابستان و دیگری ظهر زمستان داشته باشید، مطمئناً ، آبی را به رنگ های مختلفی در این عکس ها خواهید دید. چشم ما قادر به تشخیص تغییرات جزیی رنگ نیست ولی دوربین یا در حقیقت فیلم هست و ما این تغییرات را روی عکس رنگی می بینیم.

علاوه بر نکات بالا، هر نور دارای جهت یا زاویه تابش است، استفاده از این کیفیت باعث کمک به شناخت طرح و بافت و رنگ و عمق یک صحنه دارد. اگر نور از کنار سوژه به آن بتابد، بافت و شکل و فرم سوژه را نشان می دهد، اما اگر نور مستقیم و از پشت سر عکاس به سوژه را دارای عمق و سایه روشن ایجاد می کند. با توجه به مطالب گفته شده و شاید هم تجربه شخصی بعضی از افراد، باید نتیجه گرفت که در روزهایی که آفتاب تند وجود دارد، می توان عکس های خوبی گرفت، که متأسفانه چنین نیست. چرا که چیزی که برای یک عکاس باید مهم باشد کیفیت نور است، نه کمیت آن. مثلاً زاویه تابش نور مشخص می کند که سایه در کام طرف عکس خواهد افتاد و عکاس باید از این موضوع حداکثر استفاده را ببرد. چشم یک تازه کار در عکاسی ممکن است این مسئله را نتواند درک کند. اما به تدریج و با کار بیشتر در عکاسی می توان حداکثر استفاده را از پدیده سایه ها انجام داد. چرا که این سایه ها هستند که عمق و متن و سه بعدی بودن عکس را می سازند و بدون آنها، عکس بی حیات به نظر می رسد. به علاوه سمت و جهت نور تعیین می کند که آیا رنگ ها در عکس اشباع شده اند یا نه؟

در عکاسی قبل از مجهز شدن به دوربین های آنچنانی و ابزار گران قیمت و عکاسی از سوژه های مختلف باید شناخت از نور را اصل مهم کار قرار داد. چرا که عکاسی یعنی "نقاشی با نور!".